Konstytucja 3 maja uchwalona w 1791 roku przez Sejm Wielki, była pierwszą w Europie i drugą konstytucją na świecie.Stała się wyrazem troski wielu polskich patriotów o dalsze losy Ojczyzny, której byt był zagrożony.
Twórcy konstytucji, czerpiąc inspirację z myśli politycznej i filozofii europejskiego oświecenia uznali, że władza ma służyć dobru całego narodu, a nie jedynie interesom warstw uprzywilejowanych.Konstytucja miała zapoczątkować wprowadzanie kolejnych reform zmierzających do wzmocnienia państwa.Została uchwalona po pierwszym rozbiorze i stanowiła efekt wieloletnich prac tzw.stronnictwa reformatorskiego, którego celem było uzdrowienie upadającego państwa.Konstytucja 3 maja wprowadzała szereg rozwiązań, które miały doprowadzić do uzdrowienia ustroju Rzeczypospolitej : zniesiono liberum veto oraz wolną elekcję, odebrano prawo głosu szlachcie nieposiadającej majątków ziemskich (tzw.gołocie), wprowadzono częściowe zrównanie praw osobistych szlachty i mieszczan oraz objęto opieką państwa stan chłopski.
Konstytucja została jednak uchylona w wyniku przegranej przez stronę polską tzw.wojny w obronie konstytucji.Trzeci rozbiór Polski dokonany przez Rosję, Prusy i Austrię w 1795 roku doprowadził do utraty niepodległości.Współtwórcy Konstytucji 3 Maja, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj, po latach ocenili, że „była ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”.
Już w dwa dni po uchwaleniu Konstytucji dzień 3 maja uznano za święto narodowe, które później z powodu niewoli kraju zostało na długi czas zawieszone.Święto Konstytucji 3 maja zostało przywrócone w II Rzeczypospolitej Polskiej w kwietniu 1919 roku.Zdelegalizowane przez okupantów niemieckich i sowieckich podczas II wojny światowej, zakazane było również w PRL.Od 1990 roku ponownie obchodzimy Narodowe Święto Konstytucji 3 Maja.
Rok 2021 został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Rokiem Konstytucji 3 maja.
„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, świadomy znaczenia Konstytucji 3 Maja jako ważnego elementu pamięci zbiorowej, oddając hołd wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego wiekopomnego aktu – myślicielom politycznym, posłom na Sejm Czteroletni, przedstawicielom ówczesnego obozu patriotycznego oraz pokoleniom Polaków, których niezłomna walka pozwoliła na przetrwanie lat niewoli i odzyskanie niepodległości, zachęca do refleksji nad dziedzictwem Konstytucji 3 Maja współcześnie i ustanawia rok 2021 Rokiem Konstytucji 3 Maja” – głosi przyjęta przez Sejm uchwała.